Phan Thị Thanh Nh&atilde; l&agrave; Nh&agrave; Thực vật học (Botanist) v&agrave; Họa sĩ minh họa Thực vật (Botanical artist and illustrator). Gần đ&acirc;y chị đ&atilde; c&oacute; những t&aacute;c phẩm được trưng b&agrave;y tại triển l&atilde;m Flora of Southeast Asia v&agrave;o cuối th&aacute;ng 6 tại TP. Hồ Ch&iacute; Minh.&nbsp;

Cuộc tr&ograve; chuyện n&agrave;y diễn ra sau buổi triển l&atilde;m, tiến bước s&acirc;u hơn v&agrave;o hai kh&iacute;a cạnh khoa học &ndash; nghệ thuật tưởng như đối lập trong bộ m&ocirc;n c&ograve;n nhiều mới mẻ n&agrave;y. Như chị chia sẻ, Botanical Art kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; một loại h&igrave;nh nghệ thuật, m&agrave; c&ograve;n l&agrave; cuộc &ldquo;chiến đấu&rdquo; với bản th&acirc;n m&igrave;nh, cố gắng l&agrave;m mới bản th&acirc;n mỗi ng&agrave;y qua từng t&aacute;c phẩm.
V&agrave;o thời điểm bạn đọc b&agrave;i viết n&agrave;y, Thanh Nh&atilde; đ&atilde; l&agrave; đại diện đầu ti&ecirc;n của Việt Nam được vinh danh trong cuộc thi Botanical Illustrations quốc tế tại Margaret Flockton Award năm 2023. Giải thưởng được trao v&agrave;o ng&agrave;y 20/8 tới nhằm vinh danh những nghệ sĩ trong lĩnh vực minh họa thực vật, được đặt theo t&ecirc;n của nh&agrave; khoa học người &Uacute;c Margaret Flockton (1861-1953).

Xin chị cho biết từ đ&acirc;u chị lại c&oacute; niềm đam m&ecirc; với Botanical Art?
Xin ch&agrave;o bạn! T&ocirc;i c&oacute; xuất ph&aacute;t điểm l&agrave; Nh&agrave; Thực vật học. T&ocirc;i tốt nghiệp Đại học v&agrave; Thạc sĩ ở Ph&ograve;ng th&iacute; nghiệm Thực vật, Bộ m&ocirc;n Sinh th&aacute;i &ndash; Sinh học Tiến h&oacute;a, ng&agrave;nh Sinh học, Khoa Sinh học &ndash; C&ocirc;ng nghệ Sinh học, Đại học Khoa học Tự nhi&ecirc;n, ĐHQG HCM.
V&agrave;o năm 2010, từ những ng&agrave;y đầu l&ecirc;n l&agrave;m việc ở ph&ograve;ng th&iacute; nghiệm Thực vật, khi c&ograve;n l&agrave; Sinh vi&ecirc;n năm II, t&ocirc;i đ&atilde; lu&ocirc;n say m&ecirc; đọc bộ 3 quyển &ldquo;C&acirc;y cỏ Việt Nam&rdquo; v&agrave; &ldquo;Hiển hoa b&iacute; tử&rdquo; của GS. Phạm Ho&agrave;ng Hộ [1, 2]. Khi đọc từng d&ograve;ng m&ocirc; tả lo&agrave;i, từng h&igrave;nh minh họa cho mỗi lo&agrave;i c&acirc;y, t&ocirc;i dần nảy sinh t&igrave;nh y&ecirc;u v&agrave; tự t&igrave;m hiểu về Minh họa Khoa học cho Thực vật (Botanical illustration).
Để rồi v&agrave;o năm 2013, trong qu&aacute; tr&igrave;nh học Cao học (Thạc sĩ), Thầy hướng dẫn của t&ocirc;i &ndash; TS. Đặng L&ecirc; Anh Tuấn - đ&atilde; gợi mở cho t&ocirc;i cuốn "Weeds of rice in Indonesia" của Soerjani v&agrave; cộng sự (1987). Ch&iacute;nh những h&igrave;nh minh hoạ của họa sư Ahmad Satiri trong quyển s&aacute;ch n&agrave;y đ&atilde; gi&uacute;p t&ocirc;i quyết định trở th&agrave;nh nh&agrave; Minh hoạ Khoa học cho Thực vật (Botanical Illustrator). V&agrave; khi t&ocirc;i ngồi vẽ những tranh Botanical Illustration đầu ti&ecirc;n ở ph&ograve;ng Th&iacute; nghiệm Thực vật, Thầy Tuấn v&agrave; Thầy GS.TS. L&ecirc; C&ocirc;ng Kiệt đ&atilde; lu&ocirc;n động vi&ecirc;n v&agrave; chỉ cho t&ocirc;i những điều cơ bản nhất của Botanical Illustration.

Đến giữa năm 2021, t&ocirc;i biết đến tranh vẽ Botanical Art của Thầy Victor Wong - Botanical Artist, hiện đang sống v&agrave; l&agrave;m việc ở Canada - qua nh&oacute;m Facebook &ldquo;Thực vật Việt Nam&rdquo;. Ch&iacute;nh Thầy Victor Wong l&agrave; người đ&atilde; giới thiệu v&agrave; đ&atilde; &ndash; đang &ndash; sẽ hướng dẫn cho t&ocirc;i những bước đi v&agrave;o &ldquo;thế giới&rdquo; Nghệ thuật minh hoạ khoa học cho Thực vật - Botanical Art. Cuối năm 2021, t&ocirc;i bắt đầu học những kh&oacute;a Vẽ đầu ti&ecirc;n về căn bản ch&igrave;, căn bản m&agrave;u v&agrave; k&yacute; họa ở Mỹ thuật Bụi. Rồi t&ocirc;i gặp được duy&ecirc;n may trở th&agrave;nh học tr&ograve; của Thầy Phạm B&aacute; L&acirc;m &ndash; người dạy t&ocirc;i mọi nền tảng về vẽ graphite, k&yacute; họa v&agrave; m&agrave;u nước.
Đến khi sang Singapore để dự triển l&atilde;m &ldquo;Flora of Southeast Asia&rdquo;, t&ocirc;i gặp tiếp 2 người Thầy mới &ndash; th&agrave;nh vi&ecirc;n chủ chốt của Botanical Art Society Singapore: Thầy Teo Nam Siang v&agrave; C&ocirc; Teo Hwee Lee Debbie. Kh&ocirc;ng chỉ được học th&ecirc;m về m&agrave;u nước, Thầy Nam Siang c&ograve;n dạy t&ocirc;i &ldquo;Nguy&ecirc;n tắc &lsquo;t&ocirc;n trọng bản th&acirc;n v&agrave; kh&aacute;ch h&agrave;ng&rsquo;&rdquo; qua việc sử dụng những họa phẩm tốt nhất m&agrave; bản th&acirc;n t&ocirc;i c&oacute; thể kiếm được. C&ograve;n những buổi học với C&ocirc; Debbie th&igrave; t&ocirc;i được học rất nhiều thứ từ c&aacute;ch vẽ graphite v&agrave; b&uacute;t ch&igrave; m&agrave;u đến c&aacute;c tips vẽ b&uacute;t kỹ thuật cũng như học về &ldquo;d&ograve;ng chảy nghệ thuật&rdquo; trong bản th&acirc;n mỗi bức tranh.
Quả l&agrave; qu&aacute; tr&igrave;nh c&oacute; đầy cảm hứng. Từng bắt gặp những bản vẽ n&agrave;y trong s&aacute;ch gi&aacute;o khoa sinh học nhưng &iacute;t người biết n&oacute; cũng l&agrave; một bộ m&ocirc;n nghệ thuật. Theo chị th&igrave; 2 kh&iacute;a cạnh khoa học v&agrave; nghệ thuật của Botanical Art n&ecirc;n được hiểu cũng như diễn giải thế n&agrave;o?
Đầu ti&ecirc;n, bản th&acirc;n của từ "Botanical" được xuất ph&aacute;t từ "Botany" - Khoa học Thực vật. Muốn được gọi l&agrave; "Botanical Art" th&igrave; t&aacute;c phẩm phải "ch&iacute;nh x&aacute;c" về mặt khoa học trước. V&iacute; dụ, khi vẽ một chiếc l&aacute;, th&igrave; h&igrave;nh dạng tổng thể của l&aacute;, số g&acirc;n l&aacute;, bề mặt l&aacute;, hệ g&acirc;n&hellip; phải ch&iacute;nh x&aacute;c như mẫu l&aacute; thật v&agrave; giống trong t&agrave;i liệu m&ocirc; tả khoa học của lo&agrave;i. Sau khi ch&iacute;nh x&aacute;c về mặt khoa học th&igrave; phần "Art" mới được nghệ sĩ/t&aacute;c giả th&ecirc;m v&ocirc; như g&oacute;c độ thể hiện, chất liệu vẽ, k&iacute;ch thước giấy, k&iacute;ch thước h&igrave;nh vẽ&hellip;
Tranh Botanical Art sẽ chỉ c&oacute; c&acirc;y, c&aacute;c bộ phận của c&acirc;y, hoa, quả&hellip; v&agrave; ho&agrave;n to&agrave;n kh&ocirc;ng được xuất hiện c&aacute;c đồ vật do con người tạo ra (ly, t&aacute;ch, b&igrave;nh hoa&hellip;.) như l&agrave; Flower painting.

<table width="633">
 <tbody>
 <tr>
 <td>
 
 </td>
 <td>
 Flower Painting
 </td>
 <td>
 Botanical Illustration
 </td>
 <td>
 Botanical Art
 </td>
 </tr>
 <tr>
 <td width="114">
 &nbsp;
 </td>
 <td width="150">
 <span style="background-color: transparent; font-family: inherit; font-size: inherit; font-style: inherit; font-variant-ligatures: inherit; font-variant-caps: inherit; font-weight: inherit; color: var(--color); letter-spacing: 0px;">(Tranh vẽ tĩnh vật hoa)
 </td>
 <td width="180">
 <span style="background-color: transparent; font-family: inherit; font-size: inherit; font-style: inherit; font-variant-ligatures: inherit; font-variant-caps: inherit; font-weight: inherit; color: var(--color); letter-spacing: 0px;">(Minh họa khoa học cho Thực vật)
 </td>
 <td width="190">
 <span style="background-color: transparent; font-family: inherit; font-size: inherit; font-style: inherit; font-variant-ligatures: inherit; font-variant-caps: inherit; font-weight: inherit; color: var(--color); letter-spacing: 0px;">(Nghệ thuật minh họa khoa học cho Thực vật)
 </td>
 </tr>
 <tr>
 <td width="114">
 &nbsp;
 </td>
 <td width="150">
 &nbsp;
 </td>
 <td width="180">
 L&agrave; bản m&ocirc; tả HO&Agrave;N CHỈNH một lo&agrave;i thực vật bằng h&igrave;nh vẽ.
 </td>
 <td width="190">
 L&agrave; bản m&ocirc; tả kh&ocirc;ng cần HO&Agrave;N CHỈNH một lo&agrave;i thực vật bằng h&igrave;nh vẽ.
 </td>
 </tr>
 <tr>
 <td width="114">
 Mục đ&iacute;ch
 </td>
 <td width="150">
 Thưởng l&atilde;m
 </td>
 <td width="180">
 Đăng trong c&ocirc;ng bố khoa học (s&aacute;ch chuy&ecirc;n khảo, b&agrave;i b&aacute;o, t&agrave;i liệu giảng dạy&hellip;)
 </td>
 <td width="190">
 Thưởng l&atilde;m
 </td>
 </tr>
 <tr>
 <td width="114">
 T&iacute;nh ch&iacute;nh x&aacute;c &ldquo;khoa học&rdquo;
 </td>
 <td width="150">
 Kh&ocirc;ng cần
 </td>
 <td width="180">
 Bắt buộc
 </td>
 <td width="190">
 Bắt buộc
 </td>
 </tr>
 <tr>
 <td width="114">
 Tư liệu
 </td>
 <td width="150">
 Hoa cắm lọ, mọc trong vườn, c&aacute;nh đồng...
 </td>
 <td width="180">
 <ul>
 <li>Mẫu vật tươi</li>
 <li>Ti&ecirc;u bản thực vật (plant specimen)</li>
 </ul>
 </td>
 <td width="190">
 <ul>
 <li>Mẫu vật tươi</li>
 <li>Ti&ecirc;u bản thực vật (plant specimen)</li>
 </ul>
 </td>
 </tr>
 <tr>
 <td width="114">
 Chất liệu vẽ
 </td>
 <td width="150">
 <ul>
 <li>Đa dạng</li>
 <li>T&ocirc; nền</li>
 </ul>
 </td>
 <td width="180">
 <ul>
 <li>B&uacute;t kỹ thuật mực đen</li>
 <li><span style="background-color: transparent; font-family: inherit; font-size: inherit; font-style: inherit; font-variant-ligatures: inherit; font-variant-caps: inherit; font-weight: inherit; color: var(--color); letter-spacing: 0px;">Kh&ocirc;ng t&ocirc; nền giấy</li>
 </ul>
 </td>
 <td width="190">
 <ul>
 <li>Đa dạng chất liệu, nhưng thường m&agrave;u nước sẽ được d&ugrave;ng nhiều nhất, kế đến l&agrave; b&uacute;t ch&igrave; than, b&uacute;t ch&igrave; m&agrave;u; m&agrave;u bột, sơn dầu hiếm khi được sử dụng</li>
 <li>Kh&ocirc;ng t&ocirc; nền giấy</li>
 </ul>
 </td>
 </tr>
 </tbody>
</table>

Botanical Art cũng c&oacute; một phần l&agrave; t&iacute;nh khoa học. Th&ocirc;ng thường chị c&oacute; phải dựa v&agrave;o c&aacute;c cuốn từ điển để khắc họa n&oacute; một c&aacute;ch ch&iacute;nh x&aacute;c kh&ocirc;ng?
Bởi y&ecirc;u cầu ch&iacute;nh x&aacute;c về mặt khoa học l&agrave; điều kiện ti&ecirc;n quyết để được gọi l&agrave; "Botanical Art" n&ecirc;n c&aacute;c hoạ sĩ thường sẽ phải hợp t&aacute;c/nhận tư vấn từ c&aacute;c nh&agrave; Thực vật học để đảm bảo t&iacute;nh ch&iacute;nh x&aacute;c về mặt khoa học trong t&aacute;c phẩm của m&igrave;nh.
Đối với những t&aacute;c phẩm Botanical Art gửi dự triển l&atilde;m, việc đầu ti&ecirc;n của t&ocirc;i l&agrave; phải chọn đối tượng ph&ugrave; hợp với nội dung triển l&atilde;m, v&iacute; dụ triển l&atilde;m &ldquo;Flora of Southeast Asia&rdquo; diễn ra ở Singapore, được De La S&oacute;l Sun Life Flagship mang về triển l&atilde;m ở TP. Hồ Ch&iacute; Minh, được Hiệp hội Botanical Art của 4 nước (Singapore, Th&aacute;i Lan, Philippines v&agrave; Indonesia) c&ugrave;ng nhau tổ chức c&oacute; chủ đề l&agrave; &ldquo;Thực vật bản địa của c&aacute;c nước Đ&ocirc;ng Nam &Aacute;&rdquo;. Do đ&oacute;, t&ocirc;i sẽ tự kiểm tr&ecirc;n trang website &ldquo;Plants of the World&rdquo; về v&ugrave;ng ph&acirc;n bố tự nhi&ecirc;n của lo&agrave;i t&ocirc;i muốn vẽ. Sau đ&oacute;, t&ocirc;i sẽ t&igrave;m th&ecirc;m c&aacute;c t&agrave;i liệu về vai tr&ograve; của đối tượng vẽ trong hệ sinh th&aacute;i, trong đời sống con người (thức ăn, dược liệu, mỹ phẩm...)... v&agrave; cả văn h&oacute;a của đất nước sẽ diễn ra triển l&atilde;m để tr&aacute;nh phạm phải những điều &ldquo;cấm kỵ&rdquo;.
Đối với Họ L&aacute;c &ndash; Cyperaceae Juss., đối tượng nghi&ecirc;n cứu trong Luận văn Thạc sĩ của t&ocirc;i, nếu vẽ c&aacute;c lo&agrave;i thuộc họ n&agrave;y th&igrave; t&ocirc;i sẽ vẽ nhanh v&agrave; kh&ocirc;ng tốn nhiều thời gian tra t&agrave;i liệu. Đối với c&aacute;c họ thực vật kh&aacute;c, c&ocirc;ng việc ti&ecirc;n quyết đầu ti&ecirc;n của t&ocirc;i lu&ocirc;n l&agrave; nghi&ecirc;n cứu t&agrave;i liệu m&ocirc; tả lo&agrave;i trong c&aacute;c bộ Thực vật ch&iacute; của c&aacute;c nước; nếu c&ograve;n điểm n&agrave;o chưa r&otilde; th&igrave; t&ocirc;i sẽ li&ecirc;n hệ với c&aacute;c chuy&ecirc;n gia Thực vật h&agrave;ng đầu của Họ thực vật m&agrave; t&ocirc;i muốn vẽ để trao đổi v&agrave; học hỏi th&ecirc;m.

Vậy tại sao việc nghi&ecirc;n cứu t&agrave;i liệu l&agrave; bước đầu ti&ecirc;n trong qu&aacute; tr&igrave;nh vẽ Botanical Illustration cũng như Botanical Art của t&ocirc;i? Thế giới Thực vật rất đa dạng, phong ph&uacute; v&agrave; rất đẹp! Ch&iacute;nh sự phong ph&uacute; v&agrave; đa dạng n&agrave;y vừa l&agrave; điểm lợi vừa l&agrave; điểm kh&oacute; khăn khi chọn đối tượng vẽ. Điểm lợi l&agrave; đối tượng để vẽ rất nhiều. Điểm kh&oacute; khăn l&agrave; do qu&aacute; nhiều n&ecirc;n kh&oacute; chọn v&agrave; phải thể hiện &ldquo;cho bằng được&rdquo; sự kh&aacute;c biệt giữa những lo&agrave;i gần giống. Rồi để thể hiện một c&aacute;ch tốt nhất v&agrave; truyền tải được nhiều th&ocirc;ng tin về đối tượng vẽ đến người xem, t&ocirc;i cần &ldquo;hiểu&rdquo; cặn kẽ, cần &ldquo;y&ecirc;u&rdquo; v&agrave; chọn được th&ocirc;ng điệp m&agrave; t&ocirc;i muốn gửi gắm đến mọi người.
Ch&iacute;nh việc nghi&ecirc;n cứu t&agrave;i liệu đ&atilde; gi&uacute;p t&ocirc;i thực hiện tốt việc n&agrave;y. Ngo&agrave;i ra, cho d&ugrave; đối tượng vẽ l&agrave; c&acirc;y mọc trong tự nhi&ecirc;n hay nhất l&agrave; c&acirc;y đ&atilde; được &ldquo;thương mại h&oacute;a&rdquo;, việc đọc t&agrave;i liệu m&ocirc; tả lo&agrave;i v&agrave; vận dụng những kiến thức về Thực vật của t&ocirc;i sẽ gi&uacute;p t&ocirc;i chọn được mẫu vật kh&ocirc;ng bị &ldquo;biến dị&rdquo;, thể hiện được điểm kh&aacute;c biệt giữa c&aacute;c lo&agrave;i gần giống nhau trong c&ugrave;ng một chi v&agrave; c&oacute; c&aacute;ch sắp xếp c&aacute;c chi tiết tốt nhất.
C&ograve;n về nghệ thuật, người ta thường n&oacute;i cảm hứng đến trong gi&acirc;y ph&uacute;t bất ngờ. Nhưng Botanical Art thường l&agrave; sự t&aacute;i hiện cả một qu&atilde;ng đời của một giống lo&agrave;i. Vậy th&igrave; yếu tố nghệ thuật trong bộ m&ocirc;n n&agrave;y c&oacute; g&igrave; kh&aacute;c với những ng&agrave;nh s&aacute;ng tạo kh&aacute;c?
Như t&ocirc;i đ&atilde; tr&igrave;nh b&agrave;y ở tr&ecirc;n, Botanical Illustration mới l&agrave; bản m&ocirc; tả HO&Agrave;N CHỈNH một lo&agrave;i thực vật bằng h&igrave;nh vẽ; c&ograve;n Botanical Art th&ocirc;ng thường sẽ chỉ l&agrave; bản m&ocirc; tả kh&ocirc;ng cần HO&Agrave;N CHỈNH một lo&agrave;i thực vật. Trừ những khi l&agrave;m việc theo đơn đặt h&agrave;ng, quyền lựa chọn đối tượng vẽ, th&ocirc;ng điệp muốn gửi gắm, g&oacute;c độ thể hiện, lượng th&ocirc;ng tin về lo&agrave;i muốn vẽ, chất liệu... của Botanical Art đều thuộc quyền quyết định của Họa sĩ.
Ngay cả khi nội dung của t&aacute;c phẩm Botanical Art l&agrave; &ldquo;sự t&aacute;i hiện cả một qu&atilde;ng đời của một giống lo&agrave;i&rdquo; th&igrave; chỉ cần Họa sĩ thể hiện đủ c&aacute;c giai đoạn ph&aacute;t triển của lo&agrave;i v&agrave; c&aacute;c đặc điểm gi&uacute;p ph&acirc;n biệt lo&agrave;i m&igrave;nh đang vẽ với c&aacute;c lo&agrave;i kh&aacute;c. C&ograve;n việc chọn ng&agrave;y n&agrave;o, thời điểm n&agrave;o trong ng&agrave;y để vẽ trong từng giai đoạn ph&aacute;t triển của c&acirc;y, cũng như g&oacute;c độ, lượng th&ocirc;ng tin về lo&agrave;i muốn vẽ, chất liệu... vẫn thuộc quyền quyết định của Họa sĩ. Do đ&oacute;, &ldquo;về nghệ thuật, người ta thường n&oacute;i cảm hứng đến trong gi&acirc;y ph&uacute;t bất ngờ&rdquo; th&igrave; Botanical Art vẫn được thể hiện đầy đủ.
Chỉ cần t&aacute;c phẩm ho&agrave;n thiện cuối c&ugrave;ng đảm bảo ch&iacute;nh x&aacute;c về mặt khoa học v&agrave; được thể hiện tr&ecirc;n nền trơn, kh&ocirc;ng t&ocirc; th&igrave; vẫn sẽ được gọi l&agrave; Botanical Art.

V&agrave; khi s&aacute;ng tạo người nghệ sĩ lu&ocirc;n muốn đưa c&aacute; t&iacute;nh của bản th&acirc;n m&igrave;nh v&agrave;o trong t&aacute;c phẩm. Với một bộ m&ocirc;n c&oacute; t&iacute;nh khoa học như Botanical Art, th&igrave; chị thường đưa c&aacute; t&iacute;nh của m&igrave;nh v&agrave;o đ&oacute; thế n&agrave;o?
C&aacute;ch t&ocirc;i học v&agrave; l&agrave;m việc l&agrave; để trở th&agrave;nh nh&agrave; Thực vật học, nh&agrave; khoa học n&ecirc;n t&iacute;nh kỷ luật, t&iacute;nh ch&iacute;nh x&aacute;c, l&agrave;m việc theo quy tr&igrave;nh &ndash; quy chuẩn mới l&agrave; đức t&iacute;nh t&ocirc;i đề cao h&agrave;ng đầu; c&ograve;n &ldquo;s&aacute;ng tạo&rdquo;, ph&aacute;t kiến mới trong khoa học lu&ocirc;n c&oacute; sự kế thừa, tiếp bước c&aacute;c thế hệ đi trước v&agrave; l&agrave; kết quả đến từ sự chung tay của cả một tập thể, chứ kh&ocirc;ng phải chỉ của một c&aacute; nh&acirc;n. C&aacute;i &ldquo;t&ocirc;i&rdquo; của mỗi c&aacute; nh&acirc;n trong Khoa học vẫn c&oacute; nhưng lại kh&aacute;c ho&agrave;n to&agrave;n với &ldquo;c&aacute;i t&ocirc;i&rdquo; trong Nghệ thuật. Trong khi đ&oacute;, Nghệ thuật n&oacute;i chung, Botanical Art n&oacute;i ri&ecirc;ng, &ldquo;c&aacute;i t&ocirc;i&rdquo;, sự &ldquo;s&aacute;ng tạo&rdquo; mới l&agrave; những ưu ti&ecirc;n h&agrave;ng đầu của một Nghệ sĩ. Thế n&ecirc;n, đến tận h&ocirc;m nay sau 2 năm tiếp x&uacute;c với Botanical Art, t&ocirc;i vẫn thấy bản th&acirc;n đang &ldquo;chiến đấu&rdquo; với ch&iacute;nh m&igrave;nh, l&agrave;m mới bản th&acirc;n mỗi ng&agrave;y, qua từng t&aacute;c phẩm; học c&aacute;ch để dung h&ograve;a, kết hợp nhịp nh&agrave;ng giữa &ldquo;Nh&agrave; Thực vật học&rdquo; v&agrave; &ldquo;Họa sĩ minh họa Thực vật&rdquo;.
Trong 2 năm qua, ngay cả hiện tại v&agrave; tương lai, mỗi ng&agrave;y t&ocirc;i đều tiếp tục học phần &ldquo;Art&rdquo; với c&aacute;c Thầy C&ocirc; l&agrave; Họa sĩ minh họa Thực vật khắp thế giới v&agrave; tự nghi&ecirc;n cứu, t&igrave;m t&ograve;i về Thực vật (Botany). Do đ&oacute;, nhận x&eacute;t của mọi người khi xem c&aacute;c t&aacute;c phẩm Botanical Art của t&ocirc;i l&agrave; tranh của t&ocirc;i c&oacute; sự kh&aacute;c biệt so với c&aacute;c t&aacute;c phẩm Botanical Art của c&aacute;c họa sĩ kh&aacute;c. Đ&oacute; ch&iacute;nh l&agrave; kết quả của sự h&ograve;a trộn những kiến thức, kỹ năng, t&iacute;nh ch&iacute;nh x&aacute;c v&agrave; sự tỉ mỉ của Nh&agrave; thực vật học với sự s&aacute;ng tạo, g&oacute;c nh&igrave;n v&agrave; &ldquo;c&aacute;i t&ocirc;i&rdquo; nghệ thuật của Họa sĩ minh họa khoa học Thực vật trong từng bản vẽ của m&igrave;nh.

Khi vẽ v&agrave; khi ph&acirc;n t&iacute;ch cấu tạo chi tiết, v&ograve;ng đời của những lo&agrave;i thực vật, th&igrave; g&oacute;c nh&igrave;n của chị c&oacute; thay đổi kh&ocirc;ng khi nh&igrave;n ngắm n&oacute; từ xa?
L&agrave; một nh&agrave; Thực vật học, t&ocirc;i thường xuy&ecirc;n tiếp x&uacute;c gần c&acirc;y cối v&agrave; l&agrave;m việc ngo&agrave;i trời, nhất l&agrave; ở c&aacute;c trảng cỏ, rừng ph&ograve;ng hộ v&agrave; cả c&aacute;c Vườn quốc gia. Việc ghi ch&uacute; bằng chữ viết v&agrave; h&igrave;nh ảnh (h&igrave;nh chụp v&agrave; vẽ k&yacute; họa), bảo quản mẫu để mang về ph&acirc;n t&iacute;ch tiếp trong ph&ograve;ng th&iacute; nghiệm, định danh &ndash; m&ocirc; tả - l&ecirc;n ti&ecirc;u bản &ndash; số h&oacute;a l&agrave; c&ocirc;ng việc của t&ocirc;i. C&aacute;c kỹ năng l&agrave;m việc với k&iacute;nh loup, k&iacute;nh hiển vi v&agrave; trong ph&ograve;ng th&iacute; nghiệm l&agrave; sự bổ trợ ho&agrave;n hảo cho c&ocirc;ng việc Họa sĩ của t&ocirc;i.
Ở triển l&atilde;m FLORA, c&oacute; 5 t&aacute;c phẩm của chị vẽ lại những loại rau trong bữa ăn hằng ng&agrave;y của người ĐB S&ocirc;ng Cửu Long. Xin chị cho biết điều g&igrave; khiến chị c&oacute; &yacute; tưởng n&agrave;y?
Ban đầu khi anh Luc Nhon Ly, CEO Sunlife Việt Nam, muốn ủng hộ cho t&ocirc;i, họa sĩ Việt Nam duy nhất c&oacute; tranh trong triển l&atilde;m &ldquo;Flora of Southeast Asia&rdquo;, bằng việc cho một kh&ocirc;ng gian trưng b&agrave;y c&aacute;c t&aacute;c phẩm của m&igrave;nh, t&ocirc;i đ&atilde; định chọn chủ đề l&agrave; c&aacute;c lo&agrave;i c&acirc;y thuộc họ L&aacute;c &ndash; Cyperaceae Juss. trong Luận văn Thạc sĩ của t&ocirc;i. Sau khi tr&igrave;nh b&agrave;y &yacute; kiến bản th&acirc;n, Gi&aacute;o vi&ecirc;n hướng dẫn của t&ocirc;i - TS. Đặng L&ecirc; Anh Tuấn &ndash; đ&atilde; hỏi t&ocirc;i: &ldquo;Thế Nh&atilde; định n&oacute;i g&igrave; với kh&aacute;ch tham quan khi mọi người hỏi &yacute; tưởng của bộ tranh? Đừng n&oacute;i l&agrave; Nh&atilde; sẽ kể d&agrave;i d&ograve;ng về Luận văn của m&igrave;nh nha?! Rồi ai sẽ hiểu, sẽ hứng th&uacute;?&rdquo; rồi Thầy đ&atilde; chỉ t&ocirc;i &yacute; tưởng vẽ c&aacute;c &ldquo;Loại rau trong bữa ăn hằng ng&agrave;y của người d&acirc;n Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long, đặc biệt l&agrave; lẩu mắm&rdquo;. Lẩu mắm l&agrave; loại lẩu đặc trưng, gắn liền với cuộc sống hằng ng&agrave;y của người d&acirc;n Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long v&agrave; cũng l&agrave; loại lẩu nhiều rau nhất Việt Nam với 23 loại rau.
C&oacute; thể thấy rằng bản vẽ rau nh&uacute;t, rau muống, sen, s&uacute;ng&hellip; của chị tr&ocirc;ng rất nữ t&iacute;nh với c&aacute;c gam m&agrave;u ho&agrave;n to&agrave;n thuần khiết. Chị thường c&oacute; g&aacute;n t&iacute;nh c&aacute;ch cho đối tượng m&agrave; m&igrave;nh vẽ kh&ocirc;ng? V&agrave; sự trong s&aacute;ng, thuần khiết c&oacute; phải l&agrave; thứ m&agrave; chị mong muốn mang đến triển l&atilde;m?
Cảm ơn bạn rất nhiều khi nhận x&eacute;t về t&aacute;c phẩm của t&ocirc;i như vậy!
Khi t&ocirc;i học v&agrave; l&agrave;m việc với m&agrave;u nước, c&acirc;u m&agrave; t&ocirc;i hay nghe Thầy C&ocirc; dạy vẽ v&agrave; bạn học vẽ chung n&oacute;i về tranh m&agrave;u nước của t&ocirc;i đ&oacute; l&agrave;: &ldquo;Nh&atilde; kh&ocirc;ng thể l&agrave;m m&agrave;u đậm l&ecirc;n &agrave;?&rdquo; hay &ldquo;Nh&atilde; &agrave;, tại sao khi đ&atilde; d&agrave;nh cả 5-6 tiếng để vẽ 1 tranh, chỗ s&aacute;ng m&agrave;u Thầy đ&atilde; thấy r&otilde; sự kh&aacute;c biệt c&ograve;n chỗ tối m&agrave;u th&igrave; vẫn y cũ, vẫn nhạt, kh&ocirc;ng thay đổi?&rdquo;. Đến tận b&acirc;y giờ, t&ocirc;i vẫn kh&ocirc;ng biết l&yacute; do. Điều lạ l&agrave; với c&aacute;c t&aacute;c phẩm vẽ bằng chất liệu kh&aacute;c, từ b&uacute;t kỹ thuật, b&uacute;t ch&igrave; than v&agrave; b&uacute;t ch&igrave; m&agrave;u th&igrave; t&ocirc;i ho&agrave;n to&agrave;n thể hiện được độ đậm-nhạt v&agrave; ph&acirc;n mảng s&aacute;ng tối trong tranh.

Y&ecirc;u cầu h&agrave;ng đầu của Botanical Illustration khi vẽ Thực vật Hiển hoa l&agrave; phải c&oacute; đầy đủ bộ phận sinh sản (ph&aacute;t hoa, 1 hoa vẽ cận, c&aacute;c bộ phận của 1 hoa, quả v&agrave; hạt) v&agrave; bộ phận sinh dưỡng (c&agrave;nh, 2 mặt l&aacute;....) của một lo&agrave;i từ bộ phận sinh dưỡng Việc n&agrave;y đ&atilde; h&igrave;nh th&agrave;nh ti&ecirc;u ch&iacute; chọn lựa tư liệu vẽ của t&ocirc;i l&agrave; đối tượng t&ocirc;i vẽ sẽ lu&ocirc;n đang ở giai đoạn ph&aacute;t triển &ldquo;đỉnh cao&rdquo; của v&ograve;ng đời một c&acirc;y &ndash; RA HOA, KẾT QUẢ. Ở giai đoạn &ldquo;RA HOA, KẾT QUẢ&rdquo; n&agrave;y, c&acirc;y sẽ lu&ocirc;n rực rỡ, mạnh mẽ v&agrave; tr&agrave;n đầy sức sống nhất.
Vậy cho n&ecirc;n th&ocirc;ng điệp m&agrave; t&ocirc;i mong muốn truyền tải đến mọi người th&ocirc;ng qua triển l&atilde;m ở De La Sol n&oacute;i ri&ecirc;ng, qua c&aacute;c t&aacute;c phẩm Botanical Illustration v&agrave; Botanical Art của t&ocirc;i n&oacute;i chung l&agrave;: &ldquo;Đừng để bất cứ định kiến n&agrave;o tr&oacute;i buộc bạn. H&atilde;y cứ mở l&ograve;ng, mở đầu &oacute;c của m&igrave;nh ra để học, trải nghiệm điều mới. Ai n&oacute;i l&agrave;m khoa học kh&ocirc;ng thể l&agrave;m nghệ thuật, v&agrave; l&agrave;m nghệ thuật kh&ocirc;ng thể l&agrave;m khoa học?&rdquo; v&agrave; &ldquo;H&atilde;y sống như một c&aacute;i c&acirc;y!!!&rdquo;.
Trong tương lai chị c&oacute; nghĩ Việt Nam sẽ c&oacute; th&ecirc;m nhiều triển l&atilde;m như FLORA kh&ocirc;ng?
T&ocirc;i tin đ&acirc;y kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; điều mong muốn của ri&ecirc;ng một m&igrave;nh t&ocirc;i, m&agrave; c&ograve;n l&agrave; của cả những người bạn mang quốc tịch Việt Nam v&agrave; kiều b&agrave;o y&ecirc;u Botanical Art, y&ecirc;u Thực vật v&agrave; y&ecirc;u thi&ecirc;n nhi&ecirc;n! Bản th&acirc;n t&ocirc;i vẫn đang l&agrave;m việc v&agrave; nỗ lực mỗi ng&agrave;y để giới thiệu - ph&aacute;t triển &ndash; lan tỏa về Botanical Art đến mọi người.
Xin c&aacute;m ơn Chị v&igrave; buổi tr&ograve; chuyện n&agrave;y!

<table border="1" style="border-collapse: collapse;">
 <tbody>
 <tr>
 <td>
 THƯ TỊCH
 [1] Phạm Ho&agrave;ng Hộ (1968), Hiển hoa B&iacute; tử, S&agrave;i G&ograve;n, Bộ Văn h&oacute;a Gi&aacute;o dục v&agrave; Thanh Ni&ecirc;n, Trung t&acirc;m Học liệu.
 [2] Phạm Ho&agrave;ng Hộ (2003), C&acirc;y cỏ Việt Nam, quyển I, II &amp; III, Th&agrave;nh phố Hồ Ch&iacute; Minh, Nh&agrave; xuất bản Trẻ.
 [3] Soerjani, M., Kostermans, A.J.G.H., Tjitrosoepomo, G., Regional Center for Tropical Biology (Bogor, Indonesia) &amp; Stichting der Nederlandse Universiteiten en Hogescholen voor Internationale Samenwerking (1987), Weeds of rice in Indonesia, Balai Pustaka, Jakarta, Indonesia.
 [4] Anh Tuan Dang‑Le, Hironori Toyama, Xuan‑Minh‑Ai Nguyen, Thi‑Thanh‑Nha Phan, Ba‑Vuong Truong &amp; Van‑Son Dang, 2023, Garcinia phuongmaiensis, a new species of Garcinia sect. Xanthochymus (Clusiaceae) from central Vietnam. Kew Bull 78, p. 89&ndash;195. https://doi.org/10.1007/s12225-023-10077-0.
 </td>
 </tr>
 </tbody>
</table>

Ảnh: NVCC

Thạc sĩ Phan Thị Thanh Nhã đi vào bản nguyên thông qua Thực vật

Recommended posts for you

Style

"Sleeping Beauties" - Chủ đề biến Met Gala 2024 trở thành thảm đỏ đẹp nhất tính đến nay

Watches & Jewelry

Gucci và quyết tâm về lĩnh vực chế tạo đồng hồ trong năm 2024

Beauty

Tóc vàng bơ (hay Chantilly) - Màu thời thượng cho xuân hè 2024

Toys & Tech

Phá bỏ giới hạn, LG ra mắt Tivi OLED không dây đầu tiên trên thế giới

Pop, Music & Film

Sự lạc quan cấp tiến của Dua Lipa?

Art & Design

Triển lãm "City Drifter": Thử nghiệm mới của bậc thầy nhiếp ảnh đen trắng Daido Moriyama

Documentary

Trước thềm Met Gala, cùng nhìn lại 76 năm của sự kiện thời trang đang được mong đợi nhất

Watches & Jewelry

Bên trong bữa tiệc trang sức cao cấp Le Voyage Recommencé của Cariter ở Seoul