Trong kh&ocirc;ng gian của triển l&atilde;m &ldquo;White Blank&rdquo;, Trần Nữ Y&ecirc;n Kh&ecirc; dẫn dắt kh&aacute;n giả v&agrave;o b&ecirc;n trong m&agrave;u trắng, kh&eacute;o l&eacute;o tạo n&ecirc;n một trải nghiệm gần như tho&aacute;t tục. Đẫm trong m&agrave;u trắng đủ l&acirc;u, bạn kh&ocirc;ng c&ograve;n lựa chọn n&agrave;o kh&aacute;c ngo&agrave;i đối mặt với bản th&acirc;n.

Triển l&atilde;m đầu tay của Y&ecirc;n Kh&ecirc; được mong đợi l&agrave; điều dễ hiểu. Nữ nghệ sĩ đ&atilde; l&agrave;m việc với vai tr&ograve; diễn vi&ecirc;n, chỉ đạo nghệ thuật v&agrave; thiết kế phục trang trong suốt ba thập kỷ, lại kh&ocirc;ng thể hiện nhiều tr&ecirc;n mạng x&atilde; hội, hiếm n&oacute;i về nghệ thuật của bản th&acirc;n. Gh&eacute; thăm &ldquo;White Blank&rdquo; lần n&agrave;y đồng nghĩa với kh&aacute;m ph&aacute; một kh&iacute;a cạnh mới của người nghệ sĩ được quốc tế biết đến.
Như c&aacute;i t&ecirc;n đ&atilde; gợi &yacute;, &ldquo;White Blank&rdquo; bắt đầu bằng m&agrave;u trắng, hay cụ thể l&agrave; m&agrave;u trắng trong tr&iacute;ch dẫn của họa sĩ trừu tượng Wassily Kandinsky: &ldquo;Trắng nghe như sự im lặng, l&agrave; c&aacute;i kh&ocirc;ng trước mọi khởi đầu&rdquo;. C&oacute; thể v&iacute; von kh&ocirc;ng gian triển l&atilde;m với t&acirc;m tr&iacute; của Y&ecirc;n Kh&ecirc;. Trong đ&oacute;, ch&agrave;o đ&oacute;n kh&aacute;n giả trước ti&ecirc;n l&agrave; một bức đi&ecirc;u khắc bằng sợi thủy tinh mang t&ecirc;n &ldquo;Impermanence (V&ocirc; thường)&rdquo;. K&iacute;ch thước đồ sộ khiến kh&aacute;n giả muốn chi&ecirc;m ngưỡng phải di chuyển xung quanh t&aacute;c phẩm, đồng thời cho ph&eacute;p họ quan s&aacute;t tường tận, từ cấu tr&uacute;c tổng thể thanh tho&aacute;t đến từng chi tiết gồ ghề. Ta thấy đường cong đan xen đường thẳng, thấy những đường n&eacute;t gặp nhau nhưng kh&ocirc;ng chạm; v&agrave; gần như c&oacute; thể nh&igrave;n thấy b&agrave;n tay người nghệ sĩ đang uốn nắn vật liệu. T&aacute;c phẩm đi&ecirc;u khắc khổng lồ n&agrave;y dường như thay đổi theo từng chuyển động của người xem. Chưa kể, trong kh&ocirc;ng gian (cũng) trắng ngần của Galerie Quynh, &ldquo;t&aacute;c phẩm của Y&ecirc;n Kh&ecirc; chỉ trở n&ecirc;n hữu h&igrave;nh khi &aacute;nh s&aacute;ng hiện diện, v&agrave; tương tự, &aacute;nh s&aacute;ng c&oacute; thể xuất hiện như ch&iacute;nh n&oacute; nhờ v&agrave;o bề mặt thạch cao. Hai điều n&agrave;y soi chiếu lẫn nhau, một dao động mang t&iacute;nh nhị nguy&ecirc;n. Nếu kh&ocirc;ng c&oacute; t&aacute;c phẩm, &aacute;nh s&aacute;ng trở n&ecirc;n phẳng l&igrave;, bất động, kh&ocirc;ng c&ograve;n sự sống&rdquo;, nghệ sĩ chia sẻ.

C&aacute;c dao động của &aacute;nh s&aacute;ng v&agrave; b&oacute;ng tối n&agrave;y sẽ c&ograve;n lặp lại trong những t&aacute;c phẩm đi&ecirc;u khắc kh&aacute;c, khi&ecirc;m tốn hơn trong k&iacute;ch thước v&agrave; nằm rải r&aacute;c khắp ba tầng của ph&ograve;ng trưng b&agrave;y, đặt để giữa những bức tranh thuộc loạt &ldquo;Giữa Chắc chắn v&agrave; Ho&agrave;i nghi&rdquo;, tạo cảm gi&aacute;c những khối thạch cao n&agrave;y đ&atilde; từng thuộc về thế giới tranh hai chiều, v&agrave; ngược lại, chỉ cần chiếu lệch &aacute;nh s&aacute;ng một ch&uacute;t, những b&oacute;ng đổ của đi&ecirc;u khắc sẽ soi chiếu l&ecirc;n bề mặt toan.

Bước v&agrave;o kh&ocirc;ng gian trong những bức tranh, ta lại thấy ch&uacute;ng thể hiện những ph&acirc;n cực kh&aacute;c, những kh&aacute;i niệm đối lập tưởng chừng kh&ocirc;ng thể đặt cạnh nhau: &ldquo;Đ&acirc;y l&agrave; thử nghiệm của t&ocirc;i, đặt hai ng&ocirc;n ngữ ho&agrave;n to&agrave;n kh&aacute;c biệt b&ecirc;n cạnh nhau, quan s&aacute;t c&aacute;ch ch&uacute;ng đối thoại. Điều th&uacute; vị l&agrave; c&aacute;ch ch&uacute;ng dao động tạo ra một kh&ocirc;ng gian giữa hai thực thể, trong kh&ocirc;ng gian n&agrave;y, t&acirc;m tr&iacute; người xem được lan man di chuyển rồi tự soi m&igrave;nh&rdquo;. Chắc chắn v&agrave; Ho&agrave;i nghi l&uacute;c đối diện nhau, l&uacute;c sướt qua nhau, c&oacute; l&uacute;c ho&agrave;n to&agrave;n đan xen, biểu hiện qua c&aacute;c khối h&igrave;nh học ba chiều v&agrave; những mảnh giấy d&acirc;u tằm mỏng tang &ndash; Một lần nữa Y&ecirc;n Kh&ecirc; lựa chọn chất liệu khi&ecirc;m tốn để thể hiện &yacute; tưởng. Kh&aacute;n giả kh&ocirc;ng thể tập trung ho&agrave;n to&agrave;n v&agrave;o một th&agrave;nh tố tr&ecirc;n tranh m&agrave; kh&ocirc;ng bị cản trở v&agrave; thu h&uacute;t bởi sự hiện diện của th&agrave;nh tố c&ograve;n lại. Y&ecirc;n Kh&ecirc; tiết lộ: &ldquo;T&ocirc;i kh&ocirc;ng muốn người xem cảm thấy thoải m&aacute;i, bởi t&ocirc;i thực hiện t&aacute;c phẩm để thể hiện cảm gi&aacute;c kh&oacute; chịu trong l&ograve;ng. M&agrave;u sắc sặc sỡ, chướng mắt, c&ograve;n h&igrave;nh dạng vừa mất c&acirc;n bằng vừa kh&oacute; đo&aacute;n&rdquo;.&nbsp;

Giữa Chắc chắn v&agrave; Ho&agrave;i nghi, Y&ecirc;n Kh&ecirc; hy vọng bạn t&igrave;m được một khoảng trống, cho &ldquo;kh&iacute;&rdquo; l&ugrave;a v&agrave;o, cho ch&iacute;nh bản th&acirc;n m&igrave;nh len lỏi. Ở trong triển l&atilde;m đủ l&acirc;u, bạn cảm nhận được kh&ocirc;ng kh&iacute; xuy&ecirc;n qua c&aacute;c cấu tr&uacute;c đi&ecirc;u khắc, luồn l&aacute;ch giữa kh&ocirc;ng gian gần như kh&ocirc;ng tồn tại giữa những h&igrave;nh d&aacute;ng đối lập. Trong &ocirc; trắng đ&oacute;, bạn kh&ocirc;ng c&ograve;n g&igrave; ngo&agrave;i bản th&acirc;n, &ldquo;v&agrave; cảm x&uacute;c của người xem, suy nghĩ của họ về t&aacute;c phẩm, đều phản &aacute;nh con người của họ, kh&ocirc;ng c&ograve;n n&oacute;i về t&ocirc;i nữa&rdquo;.
Một nghệ sĩ mở triển l&atilde;m đầu tay nhưng lại n&ecirc;u bật vai tr&ograve; của kh&aacute;n giả &ndash; Y&ecirc;n Kh&ecirc; chọn trừu tượng v&igrave; kh&ocirc;ng muốn bị b&oacute; buộc bởi khu&ocirc;n mẫu c&oacute; sẵn v&agrave; biểu tượng của h&igrave;nh ảnh. &nbsp;N&oacute;i như vậy kh&ocirc;ng c&oacute; nghĩa Y&ecirc;n Kh&ecirc; đ&atilde; tốn c&ocirc;ng sức l&ecirc;n một kế hoạch chi tiết cho triển l&atilde;m lần n&agrave;y. Tr&ecirc;n thực tế, kh&ocirc;ng hề c&oacute; bản ph&aacute;c thảo n&agrave;o. Y&ecirc;n Kh&ecirc; bắt đầu h&agrave;nh tr&igrave;nh của &ldquo;White Blank&rdquo; với một nhận thức mơ hồ trong t&acirc;m tr&iacute; v&agrave; với đất s&eacute;t trắng, &ldquo;thực sự kh&ocirc;ng biết đ&ocirc;i tay muốn đi về đ&acirc;u&rdquo;. Tuy nhi&ecirc;n, cũng kh&ocirc;ng phải ngẫu nhi&ecirc;n m&agrave; nữ nghệ sĩ c&oacute; thể tạo ra những h&igrave;nh d&aacute;ng trừu tượng như vậy. Y&ecirc;n Kh&ecirc; kh&ocirc;ng tin v&agrave;o sự t&igrave;nh cờ, chỉ tin v&agrave;o &yacute; ch&iacute;. Tức l&agrave;, tư duy nghệ thuật của c&ocirc; đ&atilde; được m&agrave;i giũa sau 17 năm t&iacute;ch lũy kinh nghiệm, sau khoảng thời gian vất vả giữa đại dịch, sau cảm hứng từ Kandinsky v&agrave; Picasso&hellip; &ldquo;Đ&ocirc;i mắt cho ph&eacute;p t&ocirc;i nhận ra những g&igrave; t&ocirc;i quan t&acirc;m nhanh hơn, t&igrave;m được cảm gi&aacute;c &lsquo;đ&uacute;ng đắn&rsquo;. Khi bạn l&agrave;m &lsquo;đ&uacute;ng&rsquo;, bạn sẽ l&agrave;m tốt, nghĩa l&agrave; kh&ocirc;ng n&oacute;i dối ch&iacute;nh m&igrave;nh. V&agrave; khi bạn l&agrave;m điều g&igrave; đ&oacute; đ&uacute;ng với cảm x&uacute;c của m&igrave;nh, bạn trao bản th&acirc;n cho người xem, bạn tạo n&ecirc;n c&aacute;i đẹp một c&aacute;ch tự nhi&ecirc;n&rdquo;.

Hồi đ&aacute;p sự ch&acirc;n th&agrave;nh trong nghệ thuật của Y&ecirc;n Kh&ecirc; l&agrave; một số lượng kh&aacute;n giả rất lớn gh&eacute; thăm &ldquo;White Blank&rdquo;, trong đ&oacute; c&oacute; cả những người chưa từng đặt ch&acirc;n đến ph&ograve;ng tranh. Theo chia sẻ của Galerie Quynh, lượng kh&aacute;ch tham quan l&ecirc;n đến 200 người, tăng đ&aacute;ng kể so với khoảng 50-70 lượt kh&aacute;ch v&agrave;o một ng&agrave;y cuối tuần th&ocirc;ng thường. Nghệ thuật trừu tượng kh&ocirc;ng d&agrave;nh cho tất cả mọi người, k&eacute;n kh&aacute;n giả d&ugrave; ở Việt Nam hay ở Ph&aacute;p, nhưng rất nhiều người đ&atilde; đến &ldquo;đối thoại&rdquo; với những t&aacute;c phẩm của Y&ecirc;n Kh&ecirc;; đến thăm t&acirc;m tr&iacute; của c&ocirc;, nhưng lại học được những điều mới về bản th&acirc;n. &ldquo;Họ c&ograve;n l&agrave; những người rất trẻ nữa! Họ d&agrave;nh năng lượng quan t&acirc;m đến những điều mới mẻ, điều đ&oacute; khiến t&ocirc;i rất cảm động&rdquo;, nữ nghệ sĩ t&acirc;m sự.

Khi gh&eacute; triển l&atilde;m &ldquo;White Blank&rdquo;, c&oacute; lẽ bạn sẽ đồng cảm với những chia sẻ của nghệ sĩ, nhưng trong trường hợp bạn kh&ocirc;ng cảm thấy g&igrave;, kh&ocirc;ng hiểu bất cứ thứ g&igrave;, Y&ecirc;n Kh&ecirc; kh&ocirc;ng xem đ&oacute; l&agrave; một điều đ&aacute;ng tiếc hay một thất bại: &ldquo;Theo t&ocirc;i, tiếp x&uacute;c với t&aacute;c phẩm kh&ocirc;ng phải ở việc &lsquo;hiểu&rsquo;, m&agrave; l&agrave; ở x&uacute;c cảm. Theo c&aacute;ch n&agrave;y, &yacute; nghĩa của t&aacute;c phẩm kh&ocirc;ng chạm đến c&aacute;i đầu, m&agrave; phải chạm đến tr&aacute;i tim, tấm l&ograve;ng của người xem. Kh&ocirc;ng c&oacute; l&yacute; thuyết, phương ch&acirc;m, lời lẽ, chỉ c&oacute; việc bạn c&oacute; cảm thấy điều g&igrave; hay kh&ocirc;ng. Nếu bạn kh&ocirc;ng cảm được g&igrave; th&igrave; cũng kh&ocirc;ng sao, đ&ocirc;i khi t&ocirc;i c&oacute; cảm gi&aacute;c rằng c&oacute; lẽ khi t&ocirc;i c&ograve;n trẻ, c&acirc;u n&oacute;i của Kandinsky cũng kh&ocirc;ng c&oacute; &yacute; nghĩa g&igrave;, nhưng thời điểm n&agrave;y th&igrave; kh&aacute;c&rdquo;; tương tự, c&oacute; khi c&aacute;i t&ecirc;n &ldquo;Y&ecirc;n Kh&ecirc;&rdquo; sẽ chẳng để lại ấn tượng g&igrave; v&agrave;o năm người viết 20 tuổi, &ldquo;c&oacute; thể kh&ocirc;ng đ&uacute;ng thời điểm, vậy th&ocirc;i. V&ocirc; thường l&agrave; vậy - Ta sẽ c&ograve;n thay đổi&rdquo;.
Ảnh: Galerie Quynh

Triển lãm "White Blank": Bên trong tâm trí màu trắng của nghệ sĩ Trần Nữ Yên Khê

Recommended posts for you

Style

"Sleeping Beauties" - Chủ đề biến Met Gala 2024 trở thành thảm đỏ đẹp nhất tính đến nay

Watches & Jewelry

Gucci và quyết tâm về lĩnh vực chế tạo đồng hồ trong năm 2024

Beauty

Tóc vàng bơ (hay Chantilly) - Màu thời thượng cho xuân hè 2024

Toys & Tech

Phá bỏ giới hạn, LG ra mắt Tivi OLED không dây đầu tiên trên thế giới

Pop, Music & Film

Sự lạc quan cấp tiến của Dua Lipa?

Art & Design

Triển lãm "City Drifter": Thử nghiệm mới của bậc thầy nhiếp ảnh đen trắng Daido Moriyama

Documentary

Trước thềm Met Gala, cùng nhìn lại 76 năm của sự kiện thời trang đang được mong đợi nhất

Watches & Jewelry

Bên trong bữa tiệc trang sức cao cấp Le Voyage Recommencé của Cariter ở Seoul