Một cuộc tr&ograve; chuyện với Ho&agrave;i Phương nh&acirc;n triển l&atilde;m c&aacute; nh&acirc;n đầu ti&ecirc;n tại Việt Nam.

C&aacute;ch Florence kh&ocirc;ng xa, nơi những ngọn đồi xanh mướt bao phủ miền Bắc nước &Yacute;, Ho&agrave;i Phương sinh sống c&ugrave;ng gia đ&igrave;nh tại Bologna v&agrave; chọn con đường theo đuổi Đ&ocirc;ng Phương họa. H&agrave;nh tr&igrave;nh trở th&agrave;nh họa sĩ tự học đ&ocirc;i l&uacute;c c&oacute; nhiều tự vấn, song c&aacute;c s&aacute;ng t&aacute;c của chị tựa như một lời hồi đ&aacute;p v&agrave; rất ch&acirc;n t&igrave;nh.
Xin ch&agrave;o chị Ho&agrave;i Phương. Chị Phương v&agrave; hội họa đ&atilde; t&igrave;m tới nhau như thế n&agrave;o?
Sinh ra v&agrave; lớn l&ecirc;n ở S&agrave;i G&ograve;n, d&ugrave; gia đ&igrave;nh kh&ocirc;ng c&oacute; ai theo nghệ thuật nhưng từ b&eacute; m&igrave;nh đ&atilde; y&ecirc;u th&iacute;ch hội họa nhiều hơn bất kỳ việc g&igrave; kh&aacute;c. M&igrave;nh đ&atilde; vẽ li&ecirc;n tục như vậy cho đến khi lớn l&ecirc;n, thường l&agrave; ở mặt sau những cuốn vở, giữa thời gian rảnh rỗi hiếm hoi trong lớp học. M&igrave;nh c&ograve;n nhớ từng bị đuổi khỏi lớp v&agrave;i lần khi bị thầy c&ocirc; bắt gặp. Th&iacute;ch vẽ l&agrave; như vậy nhưng &yacute; nghĩ trở th&agrave;nh một họa sĩ lại chưa từng xuất hiện cho đến khi đi du học. Nơi m&igrave;nh đi du học l&agrave; một thị trấn rất nhỏ ở tiểu bang Oklahoma (Mỹ), nơi đ&oacute; rất vắng vẻ v&agrave; kh&aacute; buồn, m&igrave;nh kh&ocirc;ng c&oacute; nhiều bạn, n&ecirc;n một ng&agrave;y nọ giữa m&ugrave;a đ&ocirc;ng lạnh c&oacute;ng, ng&agrave;y qua ng&agrave;y b&oacute; gối trong nh&agrave;, để giết thời gian m&igrave;nh đ&atilde; lấy hộp m&agrave;u nước ra nghịch một t&iacute;. Chẳng ngờ l&agrave; m&igrave;nh lại rất th&iacute;ch v&agrave; dường như niềm vui thời b&eacute; đ&atilde; sống lại một lần nữa, m&igrave;nh vẽ li&ecirc;n tục cho đến khi tốt nghiệp. D&ugrave; cho hội họa kh&ocirc;ng phải l&agrave; ng&agrave;nh m&igrave;nh theo học nhưng gi&aacute;o sư đ&atilde; đồng &yacute; cho m&igrave;nh d&ugrave;ng những bức tranh đ&oacute; l&agrave;m triển l&atilde;m tốt nghiệp. Khi nh&igrave;n những bức tranh được treo tr&ecirc;n tường trong kh&aacute;n ph&ograve;ng vắng vẻ giữa m&ugrave;a h&egrave; n&oacute;ng bỏng lửa, khi m&agrave; hầu hết học sinh đ&atilde; về qu&ecirc;, lần đầu ti&ecirc;n m&igrave;nh cảm thấy trong l&ograve;ng nhen nh&oacute;m ước mơ được trở th&agrave;nh một họa sĩ. V&agrave; m&igrave;nh đ&atilde; cố gắng rất nhiều từ khi đ&oacute;.
M&igrave;nh đ&atilde; lu&ocirc;n lu&ocirc;n tự hỏi kh&ocirc;ng biết từ khi n&agrave;o m&igrave;nh trở th&agrave;nh một họa sĩ thực sự? Đ&oacute; l&agrave; khi m&igrave;nh cầm c&acirc;y cọ l&ecirc;n lần đầu? Khi m&igrave;nh nh&igrave;n những bức tranh non nớt trong triển l&atilde;m tốt nghiệp năm xưa? Khi m&igrave;nh c&oacute; triển l&atilde;m đầu tay? Nhưng giờ đ&acirc;y th&igrave; điều đ&oacute; với m&igrave;nh c&oacute; lẽ cũng kh&ocirc;ng thực sự quan trọng nữa, m&igrave;nh đang l&agrave;m việc n&agrave;y với to&agrave;n bộ sự y&ecirc;u mến v&agrave; nghi&ecirc;m t&uacute;c theo đuổi n&oacute;.

Quả thực trong chị Phương c&oacute; rất nhiều trăn trở nhưng suy cho c&ugrave;ng với một th&aacute;i độ nghi&ecirc;m t&uacute;c, c&aacute;i định nghĩa bản ng&atilde; của mỗi người trong ch&uacute;ng ta ch&iacute;nh l&agrave; tổng h&ograve;a của mọi thứ xung quanh. Vậy trong thế giới hội họa, việc sống v&agrave; l&agrave;m việc tại trời &Acirc;u c&oacute; t&aacute;c động thế n&agrave;o tới ng&ocirc;n ngữ thực h&agrave;nh của chị?
Đến &Yacute;, sau khi cảm gi&aacute;c l&agrave; một người lữ h&agrave;nh đ&atilde; đi qua, m&igrave;nh dần học c&aacute;ch th&iacute;ch ứng với cuộc sống bản địa. M&igrave;nh cảm thấy đ&uacute;ng l&agrave; như một c&aacute;i c&acirc;y bị bứng đi khỏi v&ugrave;ng đất quen thuộc đ&atilde; nu&ocirc;i dưỡng tinh thần m&igrave;nh bấy l&acirc;u. Đặt v&agrave;o v&ugrave;ng đất mới n&agrave;y, rất nhiều d&acirc;y rễ cũ đ&atilde; bị đứt rời ho&agrave;n to&agrave;n, v&agrave; trong sự loay hoay sống c&ograve;n, t&igrave;m mọi c&aacute;ch để th&iacute;ch nghi v&agrave; h&ograve;a nhập với m&ocirc;i trường mới, c&oacute; lẽ một số l&aacute; c&agrave;nh đ&atilde; h&eacute;o &uacute;a kh&ocirc;ng c&ograve;n c&aacute;ch n&agrave;o hồi phục được nữa, nhưng rồi từ từ c&aacute;i c&acirc;y đ&acirc;m ra những rễ mới, những chiếc rễ non n&agrave;y dần b&aacute;m đất, rồi thật chậm r&atilde;i, những c&agrave;nh l&aacute; mới tỏa ra. Tuy rằng học được nhiều điều mới nhưng m&igrave;nh lu&ocirc;n &yacute; thức được bản th&acirc;n l&agrave; một người nhập cư. Giữa những người nhập cư v&agrave; d&acirc;n bản địa lu&ocirc;n tồn tại một khoảng c&aacute;ch. Bản th&acirc;n m&igrave;nh kh&ocirc;ng thiếu những l&uacute;c cảm thấy ch&ocirc;ng ch&ecirc;nh như người đi tr&ecirc;n d&acirc;y giữa hai luồng văn h&oacute;a Đ&ocirc;ng &ndash; T&acirc;y, vừa giao h&ograve;a m&agrave; cũng đầy m&acirc;u thuẫn, vừa muốn h&ograve;a th&agrave;nh một phần m&agrave; cũng c&oacute; l&uacute;c chỉ muốn l&agrave;m kẻ ngo&agrave;i cuộc, c&aacute;i t&ocirc;i của m&igrave;nh kh&ocirc;ng ngừng tan ra rồi lại kết tủa. Cảm gi&aacute;c đ&oacute; hiện diện trong c&aacute;c bức vẽ v&agrave; thật kh&oacute; để diễn đạt th&agrave;nh lời. Tranh kh&ocirc;ng ho&agrave;n to&agrave;n vui v&agrave; cũng chẳng bao giờ buồn b&atilde; cực đoan, như m&igrave;nh kh&ocirc;ng thể ngả hẳn về một ph&iacute;a. Nửa Đ&ocirc;ng nửa T&acirc;y với m&igrave;nh l&agrave; hai đối cực nhưng trong đ&oacute; cũng c&oacute; sự tương hỗ nhất định.

Một điều tuyệt vời khi sống ở Bologna l&agrave; thi&ecirc;n nhi&ecirc;n v&agrave; bốn m&ugrave;a rất kh&aacute;c biệt với nơi m&igrave;nh lớn l&ecirc;n. Tại đ&acirc;y m&igrave;nh cảm nhận được rất r&otilde; d&ograve;ng thời gian của tự nhi&ecirc;n v&agrave; c&aacute;ch mu&ocirc;n lo&agrave;i thay đổi qua từng m&ugrave;a, từng th&aacute;ng, thậm ch&iacute; từng tuần. Quan s&aacute;t ch&uacute;ng, m&igrave;nh cảm thấy được nhịp đập của tự nhi&ecirc;n như một mạch cảm hứng dồi d&agrave;o cho cả tranh vẽ lẫn đời sống nội t&acirc;m. Mu&ocirc;n lo&agrave;i đang đi qua d&ograve;ng thời gian trong nhịp sống ri&ecirc;ng của ch&uacute;ng. V&agrave; m&igrave;nh cũng kh&ocirc;ng ngoại lệ, cũng đang tr&ocirc;i đi trong d&ograve;ng chảy của ri&ecirc;ng m&igrave;nh, cũng đang đi qua những h&oacute;a th&acirc;n để th&agrave;nh một con người mới.

V&agrave; phải chăng tranh thủy mặc l&agrave; một phần &Aacute; Đ&ocirc;ng trong đời sống của chị?
N&oacute; đ&uacute;ng l&agrave; nơi m&igrave;nh bộc lộ được một nửa &Aacute; Đ&ocirc;ng r&otilde; r&agrave;ng nhất, bởi trong đời sống m&igrave;nh phải nhập gia t&ugrave;y tục. Tuy nhi&ecirc;n m&igrave;nh nghĩ thủy mặc chỉ l&agrave; một phần trong thực h&agrave;nh hội họa của m&igrave;nh, c&aacute;i m&agrave; m&igrave;nh theo đuổi th&igrave; rộng hơn như thế v&agrave; c&oacute; lẽ được gọi l&agrave; Đ&ocirc;ng Phương họa. M&igrave;nh t&igrave;m thấy hứng th&uacute; với con đường n&agrave;y khi bắt đầu vẽ bộ tranh Haiku. Một số tranh m&igrave;nh sử dụng bột m&agrave;u gốc đất v&agrave; đ&aacute; b&aacute;n qu&yacute; &ndash; l&agrave; c&aacute;ch vẽ truyền thống trong Trung Quốc họa v&agrave; sau n&agrave;y l&agrave; Nihonga của Nhật Bản, thủy mặc l&agrave; một phần trong lối vẽ đ&oacute;. Tại Việt Nam, khi nhắc đến thủy mặc, ta sẽ thường nghĩ đến d&ograve;ng tranh sơn thủy v&agrave; tranh tả &yacute;, bản th&acirc;n m&igrave;nh nghiệm thấy tinh thần trong tranh m&igrave;nh kh&ocirc;ng ho&agrave;n to&agrave;n tương đồng n&ecirc;n kh&ocirc;ng thể nhận bản th&acirc;n l&agrave; một họa sĩ thủy mặc. D&ugrave; kh&ocirc;ng ho&agrave;n to&agrave;n theo con đường thủy mặc, m&igrave;nh học hỏi rất nhiều từ d&ograve;ng tranh với bề d&agrave;y lịch sử s&acirc;u rộng n&agrave;y v&agrave; đ&ocirc;i khi cũng thử sức một ch&uacute;t. Hội họa l&agrave; một khu rừng rộng lớn n&ecirc;n đ&ocirc;i khi m&igrave;nh kh&ocirc;ng kiềm được l&ograve;ng m&agrave; muốn dạo chơi ở những v&ugrave;ng đất mới.

Chị c&oacute; thể chia sẻ th&ecirc;m về h&agrave;nh tr&igrave;nh gắn b&oacute; với Đ&ocirc;ng Phương họa?
Từ khi bắt đầu những bức tranh đầu ti&ecirc;n cho bộ Haiku, m&igrave;nh tự học những kỹ thuật vẽ của Đ&ocirc;ng Phương họa qua internet. Sau nhiều thử nghiệm thất bại, một v&agrave;i quả ngọt đ&atilde; th&agrave;nh h&igrave;nh. M&igrave;nh vẫn đang tiếp tục học hỏi những tinh hoa của qu&aacute; khứ v&agrave; thử nghiệm, tinh chỉnh để t&igrave;m ra những khả năng mới. Trong Đ&ocirc;ng Phương họa th&igrave; lại chia ra hai d&ograve;ng tranh l&agrave; c&ocirc;ng b&uacute;t v&agrave; tả &yacute;, m&igrave;nh thi&ecirc;n về c&ocirc;ng b&uacute;t nhiều hơn. C&aacute; nh&acirc;n m&igrave;nh rất ngưỡng mộ cung c&aacute;ch l&agrave;m việc của những họa gia tả &yacute;, họ quan s&aacute;t thật l&acirc;u để thấm nhuần bản chất của đối tượng được vẽ, đến mức họ c&oacute; thể ph&oacute;ng b&uacute;t kh&ocirc;ng cần đường n&eacute;t ph&aacute;c thảo m&agrave; vẫn bắt được c&aacute;i thần hồn sống động của vạn vật. Tranh tả &yacute; thường rất nhiều khoảng trống, đường n&eacute;t giản tiện, n&ecirc;n n&oacute; đ&ograve;i hỏi người xem phải suy tư đặng lấp đầy khoảng trống. Tuy nhi&ecirc;n, c&aacute;ch vẽ thoạt tr&ocirc;ng đơn giản nhưng lại đ&ograve;i hỏi một tr&igrave;nh độ cao trong việc kiểm so&aacute;t lượng nước, lượng mực, hiểu biết về c&acirc;y cọ được sử dụng, chất giấy, v.v.. M&igrave;nh th&igrave; ngược lại, phải h&igrave;nh dung, ph&aacute;c thảo kỹ c&agrave;ng cho một bức tranh v&agrave; điều n&agrave;y phản &aacute;nh kh&iacute;a cạnh chịu ảnh hưởng từ phương T&acirc;y của m&igrave;nh &ndash; sự tiếp cận c&oacute; phần l&yacute; tr&iacute; v&agrave; khoa học, x&acirc;y dựng bức tranh theo từng giai đoạn, lớp lang, đi v&agrave;o tiểu tiết, v.v.. M&igrave;nh nghĩ l&agrave; c&aacute;ch tiếp cận dẫu c&oacute; kh&aacute;c biệt nhưng bản chất n&oacute; th&igrave; như nhau. Một b&ecirc;n l&agrave; quan s&aacute;t thật l&acirc;u để thấm nhuần, một b&ecirc;n l&agrave; nghi&ecirc;n cứu v&agrave; đ&agrave;o s&acirc;u để hiểu r&otilde;, nhưng t&igrave;nh cảm ta đặt v&agrave;o trong qu&aacute; tr&igrave;nh đ&oacute; l&agrave; như nhau. C&aacute;i thần sẽ hiển lộ, khi bức tranh c&oacute; t&igrave;nh cảm trong đ&oacute;.

Vậy tiến tr&igrave;nh của chị khi vẽ một bức tranh mới sẽ như thế n&agrave;o?
Qu&aacute; tr&igrave;nh x&acirc;y dựng bức tranh l&agrave; tốn thời gian nhất v&agrave; phần lớn n&oacute; chỉ diễn ra trong đầu, c&oacute; khi m&igrave;nh d&agrave;nh nhiều tuần chỉ để nghĩ xem muốn vẽ c&aacute;i g&igrave;. Cảm hứng đến từ khắp nơi, đ&ocirc;i mắt quan s&aacute;t v&ocirc; số thứ mỗi ng&agrave;y, đ&ocirc;i tai lắng nghe v&ocirc; số c&acirc;u chuyện hằng ng&agrave;y, nhưng c&aacute;i khoảnh khắc m&agrave; một bức tranh xuất hiện, những yếu tố rời rạc bỗng dưng kết nối th&igrave; kh&aacute; đột ngột v&agrave; chẳng c&oacute; một c&ocirc;ng thức nhất định n&agrave;o cả. Khi m&igrave;nh đ&atilde; chắc chắn muốn vẽ c&aacute;i g&igrave;, bố cục ra sao th&igrave; m&igrave;nh sẽ đi t&igrave;m tư liệu để vẽ. Bởi phần lớn cảm hứng đến từ đời sống xung quanh n&ecirc;n m&igrave;nh kh&aacute; dồi d&agrave;o t&agrave;i nguy&ecirc;n, nhưng đ&ocirc;i khi kh&ocirc;ng c&oacute; th&igrave; sẽ phải nghi&ecirc;n cứu tr&ecirc;n internet. Tuy vậy để t&igrave;m được tư liệu y hệt những g&igrave; m&igrave;nh tưởng tượng l&agrave; bất khả, n&ecirc;n m&igrave;nh sẽ kết hợp rất nhiều nguồn kh&aacute;c nhau để ra được bức tranh m&agrave; m&igrave;nh mong muốn. Giai đoạn x&acirc;y dựng bức tranh cũng mất thời gian, v&igrave; m&igrave;nh thường nhuộm giấy v&agrave; phải tinh chỉnh nhiều chi tiết trước khi bắt đầu xuống b&uacute;t, qu&aacute; tr&igrave;nh chuẩn bị n&agrave;y &iacute;t chỗ cho s&aacute;ng tạo v&agrave; đ&ocirc;i khi kh&aacute; nh&agrave;m ch&aacute;n, nhưng b&ugrave; lại, n&oacute; sẽ gi&uacute;p c&aacute;c giai đoạn sau đ&oacute; trở n&ecirc;n nhẹ nh&agrave;ng, su&ocirc;n sẻ hơn rất nhiều.

Được biết chị Ho&agrave;i Phương đ&atilde; b&eacute;n duy&ecirc;n nghi&ecirc;n cứu v&agrave; thực h&agrave;nh minh họa thơ Haiku của tu sĩ Ph&aacute;p Hoan. Đ&acirc;u l&agrave; duy&ecirc;n cớ khơi nguồn cảm hứng của chị? C&oacute; điều g&igrave; đặc biệt ở bộ tranh n&agrave;y m&agrave; chị muốn chia sẻ c&ugrave;ng mọi người?
M&igrave;nh t&igrave;m thấy thơ của Ph&aacute;p Hoan khi nước &Yacute; đang đ&oacute;ng cửa to&agrave;n quốc gần 3 th&aacute;ng v&igrave; dịch Covid-19. Thời gian n&agrave;y m&igrave;nh chỉ loanh quanh trong nh&agrave;, mỗi ng&agrave;y chờ đợi tin tức cuối ng&agrave;y xem c&oacute; bao nhi&ecirc;u ca nhiễm, bao nhi&ecirc;u người chết&hellip; V&agrave; trong bầu kh&ocirc;ng kh&iacute; đặc qu&aacute;nh sự lo &acirc;u v&agrave; hoang mang n&agrave;y, m&igrave;nh đ&atilde; t&igrave;nh cờ đọc thấy những b&agrave;i Haiku của Ph&aacute;p Hoan. Ph&aacute;p Hoan l&agrave; một tu sĩ, n&ecirc;n những d&ograve;ng thơ Haiku của bạn đẫm t&iacute;nh thiền, chất chứa hơi thở tự nhi&ecirc;n trong đ&oacute;. Chỉ ba d&ograve;ng ngắn gọn nhưng n&oacute; lại mở ra cả một ch&acirc;n trời rộng lớn, đưa t&acirc;m tr&iacute; m&igrave;nh đi ra khỏi bốn bức tường trong thời gian đầy ngột ngạt đ&oacute;. B&agrave;i thơ đầu ti&ecirc;n m&agrave; m&igrave;nh họa l&agrave; b&agrave;i &ldquo;T&aacute;m vạn bốn ngh&igrave;n c&acirc;y&rdquo;.

&ldquo;Dưới ch&acirc;n n&uacute;i ph&iacute;a t&acirc;y t&ocirc;i đi v&agrave;o chốn ấy t&aacute;m vạn bốn ngh&igrave;n c&acirc;y.&rdquo;

Bạn ấy viết về t&acirc;m tư của người tu sĩ khi đứng trước khu rừng c&oacute; t&aacute;m vạn bốn ngh&igrave;n gi&aacute;o l&yacute; nh&agrave; Phật, nhưng đồng thời m&igrave;nh cũng cảm nhận được t&acirc;m trạng của m&igrave;nh khi đ&oacute; l&agrave; một họa sĩ chập chững bước v&agrave;o nghề, hoang mang trước v&ocirc; v&agrave;n ng&atilde; rẽ trước mặt, kh&ocirc;ng biết n&ecirc;n đi về đ&acirc;u, n&ecirc;n theo đuổi trường ph&aacute;i g&igrave;, n&ecirc;n theo học c&aacute;i g&igrave;, nghệ thuật qu&aacute; rộng lớn m&agrave; m&igrave;nh kh&ocirc;ng c&oacute; đến một chiếc la b&agrave;n hay một người dẫn đường. V&igrave; đồng cảm với những t&acirc;m tư n&agrave;y m&agrave; m&igrave;nh đ&atilde; vẽ n&ecirc;n bức tranh đầu ti&ecirc;n, v&agrave; Ph&aacute;p Hoan cũng rất th&iacute;ch n&ecirc;n tụi m&igrave;nh đ&atilde; ph&aacute;t triển th&ecirc;m nhiều t&aacute;c phẩm kh&aacute;c. C&oacute; lẽ n&oacute; ch&iacute;nh l&agrave; c&aacute;i gọi l&agrave; &ldquo;đồng thanh tương ứng đồng kh&iacute; tương cầu&rdquo;.

C&aacute; nh&acirc;n m&igrave;nh th&igrave; cho rằng đ&acirc;y l&agrave; một dự &aacute;n kh&aacute; th&uacute; vị, bởi m&igrave;nh sinh sống tại &Yacute;, Ph&aacute;p Hoan th&igrave; ở Canada, ch&uacute;ng m&igrave;nh c&ugrave;ng trao đổi với nhau bằng tiếng Việt v&agrave; t&aacute;c phẩm được tạo ra dựa v&agrave;o thức thơ của Nhật. Kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; sự giao thoa giữa thi ca v&agrave; hội họa, m&igrave;nh thấy n&oacute; vượt qua khoảng c&aacute;ch địa l&yacute;, v&agrave; c&aacute;i cảm thức cổ k&iacute;nh trong thơ của Ph&aacute;p Hoan th&igrave; lại gợi nhớ đến sự u huyền c&ocirc; quạnh vượt thời gian. Từ khi m&igrave;nh bắt đầu bộ tranh n&agrave;y m&igrave;nh cũng đ&atilde; c&oacute; th&ecirc;m nhiều t&igrave;nh bạn mới. Đ&acirc;y l&agrave; c&aacute;i m&agrave; m&igrave;nh gọi l&agrave; ph&eacute;p m&agrave;u của nghệ thuật: khả năng kết nối những t&acirc;m hồn đồng điệu vượt qua c&aacute;c chiều kh&ocirc;ng-thời gian.

Trong series ấy, bức vẽ n&agrave;o khiến chị trầm tư nhiều nhất v&agrave; c&acirc;u chuyện của n&oacute; l&agrave; g&igrave;?
Những bức tranh m&igrave;nh chọn minh họa trong hơn 600 b&agrave;i thơ của Ph&aacute;p Hoan l&agrave; những b&agrave;i m&igrave;nh chọn lọc dựa theo sự đồng cảm c&aacute; nh&acirc;n, n&ecirc;n m&igrave;nh th&iacute;ch hết, v&agrave; đồng cảm với tất cả. Như bức &ldquo;T&aacute;m vạn bốn ngh&igrave;n c&acirc;y&rdquo; n&oacute;i tr&ecirc;n l&agrave; về t&acirc;m tư của m&igrave;nh khi bước ch&acirc;n v&agrave;o nghề. Bức &ldquo;Đại tuyết&rdquo; l&agrave; dựa tr&ecirc;n một c&ocirc;ng &aacute;n khi thiền sư v&igrave; lạnh qu&aacute; m&agrave; đem tượng Phật ra chẻ l&agrave;m củi đốt, bức &ldquo;Ruộng kh&ocirc;&rdquo; th&igrave; khiến m&igrave;nh đồng cảm với t&acirc;m trạng người d&acirc;n ở đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long khi đối diện với t&igrave;nh trạng ngập mặn v&agrave; hạn h&aacute;n k&eacute;o d&agrave;i&hellip; Nhưng nghĩ tới nghĩ lui, bức tranh m&igrave;nh y&ecirc;u th&iacute;ch nhất c&oacute; lẽ l&agrave; &ldquo;Bốn n&uacute;i&rdquo;.

&ldquo;Bốn n&uacute;i bủa v&acirc;y
một s&aacute;ng thức dậy
thấy m&igrave;nh l&agrave; c&acirc;y.&rdquo;

Bốn n&uacute;i trong cảm nhận của m&igrave;nh ch&iacute;nh l&agrave; bốn nỗi khổ lớn &ndash; sinh, l&atilde;o, bệnh, tử &ndash; m&agrave; một con người sinh ra đ&atilde; phải g&aacute;nh lấy. M&agrave; thực ra đ&acirc;u chỉ con người, ph&agrave;m vạn vật tr&ecirc;n đời n&agrave;y c&aacute;i g&igrave; sinh ra m&agrave; kh&ocirc;ng t&agrave;n lụi? N&oacute;i t&oacute;m lại, khổ l&agrave; kh&ocirc;ng tr&aacute;nh được. C&agrave;ng lớn l&ecirc;n, c&agrave;ng thấy những d&atilde;y n&uacute;i n&agrave;y sao c&agrave;ng cao vời vợi kh&ocirc;ng c&aacute;ch n&agrave;o tr&egrave;o tho&aacute;t nổi, v&agrave; kh&ocirc;ng thiếu những người tự c&ocirc; lập bản th&acirc;n, t&aacute;ch biệt khỏi x&atilde; hội, tự cắt rời bản th&acirc;n khỏi triền mi&ecirc;n những bi kịch tr&ecirc;n thế giới, từ một c&aacute;i nh&agrave; t&ugrave; lớn họ đi v&agrave;o một c&aacute;i nh&agrave; t&ugrave; nhỏ hơn, v&igrave; chung quy, bốn bức tường n&oacute; vẫn ở đ&oacute;.
Nhưng một c&aacute;i c&acirc;y th&igrave; lại kh&aacute;c, n&uacute;i rừng l&agrave; nh&agrave; của n&oacute;. Nỗi khổ c&oacute; thể đến từ t&aacute;c động ngoại vi hay nội tại v&agrave; cuộc sống th&igrave; kh&ocirc;ng bao giờ bằng phẳng, ta kh&ocirc;ng bao giờ c&oacute; thể tr&aacute;nh được nỗi khổ. N&ecirc;n nếu ta c&oacute; thể h&oacute;a th&agrave;nh một c&aacute;i c&acirc;y &ndash; thay đổi g&oacute;c nh&igrave;n, th&igrave; c&oacute; lẽ nỗi khổ n&agrave;y sẽ trở n&ecirc;n &ecirc;m dịu hơn, cuộc đời n&agrave;y sẽ dễ chịu hơn một t&iacute; chăng?

Ch&uacute;c mừng chị với triển l&atilde;m c&aacute; nh&acirc;n sắp tới mang t&ecirc;n &ldquo;Tụng Ca V&ocirc; Thường&rdquo; diễn ra tại qu&ecirc; hương. Qua đ&oacute; chị muốn gửi gắm tới người xem th&ocirc;ng điệp g&igrave;?
Thật sự l&agrave; khi khởi đầu bộ tranh n&agrave;y m&igrave;nh kh&ocirc;ng nghĩ rằng n&oacute; sẽ c&oacute; thể đi xa được đến thế! V&agrave; hiển nhi&ecirc;n m&igrave;nh rất hạnh ph&uacute;c khi những bức tranh n&agrave;y được về nh&agrave;, về v&ugrave;ng đất đ&atilde; sinh th&agrave;nh v&agrave; nu&ocirc;i dưỡng t&igrave;nh cảm v&agrave; mỹ cảm phương Đ&ocirc;ng trong m&igrave;nh. C&oacute; một c&acirc;u trong cuốn &ldquo;Thiền v&agrave; Văn h&oacute;a Nhật Bản&rdquo; m&agrave; m&igrave;nh y&ecirc;u th&iacute;ch: &ldquo;Thử lấy một bức thủy mặc vẽ hai thiền sư H&agrave;n Sơn v&agrave; Thập Đắc chẳng hạn, đem treo trong một ph&ograve;ng b&aacute;n tranh ở &Acirc;u ch&acirc;u hay ở Mỹ để xem n&oacute; g&acirc;y được ấn tượng g&igrave; hay ảnh hưởng thế n&agrave;o đối với kh&aacute;ch đến viếng. L&uacute;c đ&oacute;, ta sẽ thấy kh&aacute;i niệm &ldquo;c&ocirc; tuyệt&rdquo; l&agrave; một sản phẩm của phương Đ&ocirc;ng v&agrave; chỉ c&oacute; gi&aacute; trị giới hạn trong v&ugrave;ng đất sinh th&agrave;nh ra n&oacute;.&rdquo; &ndash; (Bản dịch của b&aacute;c Nguyễn Nam Tr&acirc;n). Vậy n&ecirc;n, m&igrave;nh đ&atilde; đi xa khỏi Việt Nam kh&aacute; l&acirc;u, n&ecirc;n phần n&agrave;o đ&oacute; trong m&igrave;nh vừa mong đợi, vừa hồi hộp kh&ocirc;ng biết mọi người sẽ đ&oacute;n nhận n&oacute; như thế n&agrave;o. Nhưng điều m&igrave;nh c&oacute; thể chắc chắn l&agrave;, m&igrave;nh đ&atilde; đặt rất nhiều t&igrave;nh cảm v&agrave;o trong từng bức tranh, v&agrave; m&igrave;nh mong rằng khi bạn đứng đối diện ch&uacute;ng, d&ugrave; c&oacute; thể ta chưa bao giờ gặp nhau, bạn cũng sẽ cảm nhận được t&igrave;nh cảm đ&oacute;.
Theo Art Republik

Họa sĩ Hoài Phương giữa “Tám vạn bốn nghìn cây”

Recommended posts for you

Style

"Sleeping Beauties" - Chủ đề biến Met Gala 2024 trở thành thảm đỏ đẹp nhất tính đến nay

Watches & Jewelry

Gucci và quyết tâm về lĩnh vực chế tạo đồng hồ trong năm 2024

Beauty

Tóc vàng bơ (hay Chantilly) - Màu thời thượng cho xuân hè 2024

Toys & Tech

Phá bỏ giới hạn, LG ra mắt Tivi OLED không dây đầu tiên trên thế giới

Pop, Music & Film

Sự lạc quan cấp tiến của Dua Lipa?

Art & Design

Triển lãm "City Drifter": Thử nghiệm mới của bậc thầy nhiếp ảnh đen trắng Daido Moriyama

Documentary

Trước thềm Met Gala, cùng nhìn lại 76 năm của sự kiện thời trang đang được mong đợi nhất

Watches & Jewelry

Bên trong bữa tiệc trang sức cao cấp Le Voyage Recommencé của Cariter ở Seoul